Jak chronić instalacje elektryczne?

Choć energia elektryczna jest niezwykle przydatna – do tego stopnia, że ciężko wyobrazić sobie bez niej codzienne funkcjonowanie – wiąże się z nią również wiele zagrożeń, wzmacnianych przez brak szczegółowych informacji na temat jej działania u przeciętnego użytkownika. Właśnie dlatego instalacje elektryczne odprowadzające prąd do domów oraz mieszkań muszą być odpowiednio zabezpieczone, tak by obchodzenie się z nimi nie wymagało posiadania specjalistycznej wiedzy, a równocześnie nie stanowiło zagrożenia dla zdrowia lub życia. Najważniejsze z elementów ochraniających instalację elektryczną można znaleźć w rozdzielnicy oraz gniazdkach. 

Już na etapie projektowania instalacji bardzo istotne jest odpowiednie rozplanowanie obwodów. W miarę możliwości warto zadbać, aby awaria nie pozbawiła światła całego mieszkania lub piętra – można podzielić je na przykład na dwa obszary. Należy przy tym pamiętać, że jeden obwód nie może zasilać równocześnie gniazdek elektrycznych i stale zamontowanego oświetlenia, a najważniejsze urządzenia, zwłaszcza te nieustannie podłączone do prądu, powinny być podporządkowane osobnym obwodom. Trzymanie się tych zasad znacznie ułatwi życie mieszkańcom w przypadku awarii niektórych z elementów instalacji, a także pomoże uniknąć jej przeciążenia. 

Wyłączniki prądowe w domowej rozdzielnicy 

Jednymi z najważniejszych urządzeń chroniących instalacje elektryczne są wyłączniki nadmiarowo-prądowe (zwane też nadprądowymi, instalacyjnymi, a potocznie bezpiecznikami). Ich zadaniem jest ochrona obwodów przed przeciążeniem. W razie zwarcia wyłącznik nadmiarowo-prądowy odłącza zasilanie. Aby je włączyć, wystarczy przesunąć przypisaną do danego obwodu dźwignię. Tak samo można je również samodzielnie odłączyć, gdyby zaszła taka potrzeba. 

Niezwykle istotnymi elementami są również wyłączniki różnicowoprądowe, które reagują na upływ prądu w obwodzie i w razie jego wykrycia odłączają zasilanie. Może być on spowodowany uszkodzeniem instalacji lub porażeniem prądem, a w tej drugiej sytuacji natychmiastowe odłączenie obwodu może nawet ocalić życie. Ważnymi urządzeniami są także ograniczniki przepięć, chroniące przed przepływem zbyt dużego napięcia, pojawiającego się na przykład w wyniku uderzenia pioruna. 

Odpowiednie zabezpieczenie gniazdek elektrycznych 

Aby nie doszło do zwarcia, jak również porażenia prądem któregoś z użytkowników, bardzo ważne jest zabezpieczenie także gniazdek elektrycznych. Szczególnie dotyczy to tych znajdujących się w łazienkach lub kuchni, gdzie mogą być bardzo narażone na negatywny wpływ wody lub wilgoci, a także w pokoju dziecięcym, gdzie istnieje zagrożenie włożenia do nich przez pociechę nieodpowiednich przedmiotów. Obudowy urządzeń elektrycznych oznaczone są przy pomocy stopnia ochrony IP. Takie oznaczenie składa się ze wspomnianych liter, dwóch cyfr oraz ewentualnie dwóch dodatkowych liter uzupełniających (które w przypadku gniazdek elektrycznych nie są szczególnie istotne). 

Pierwsza cyfra oznacza stopień ochrony przed dostępem do niebezpiecznych części urządzenia (gdzie 0 oznacza brak ochrony, a 6 brak dostępu drutem i obudowę pyłoszczelną), z kolei druga przed wodą (gdzie 0 oznacza brak ochrony, a 8 możliwość bezproblemowego działania przy stałym zanurzeniu). Warto zadbać, aby w pomieszczeniach szczególnie narażonych na zalanie, wilgoć i nieodpowiednie użytkowanie, wykorzystywać jedynie gniazdka o stopniu ochrony nie mniejszym niż IP44.